گزارش نشست علمی نقد و بررسی «کتاب لباس لرهای فیلی در استان­های لرستان، ایلام وکرمانشاه»

انجمن ایرانی تاریخ مرکز استان کرمانشاه با همکاری معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه رازی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی غرب کشور و مرکز مطالعات تاریخی (اسناد، آرشیو و موزه) در تاریخ دوشنبه 15 مرداد 1403 ساعت 21 الی 23 نشست علمی نقد و بررسی «کتاب لباس لرهای فیلی در استان­های لرستان، ایلام وکرمانشاه» را به صورت مجازی با حضور: جناب آقای عیسی قائد رحمت، مؤلف کتاب و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ و لرستان‌پژوه برگزار کرد. دکتر روح اله بهرامی دانشیار گروه علوم تاریخی دانشگاه رازی و رئیس انجمن ایرانی تاریخ مرکز استان کرمانشاه و دکتر حسین علی بیگی، مدرس گروه علوم تاریخی دانشگاه رازی نیز این اثر تاریخی و فرهنگی را مورد ارزیابی علمی قرار دادند. دبیر جلسه هم دکتر پوریا اسمعیلی، مدرس گروه علوم تاریخی دانشگاه رازی بود. وی در ابتدای جلسه به معرفی کتاب و نویسنده آن پرداخت.

سپس آقای عیسی قائد رحمت نحوه پژوهش، منابع تحقیقی و میدانی و نیز مشکلات و ابهامات موجود را بیان و به تفصیل کتاب را معرفی کردند. ایشان فقدان آثار ارزشمند و تخصصی در حوزه لباس‌های لری در کشور را انگیزه و دلیل اصلی برای تألیف این کتاب در زمینه معرفی فرهنگ و هویت اقوام لر دانستند.

در ادامه دکتر حسین علی بیگی به نکات مثبت و منفی این اثر اشاره نمودند. ایشان در قسمت نقد شکلی طراحی جلد، تصاویر و صفحه‌آرایی کتاب را مثبت و عالی توصیف کردند. اما در نقد محتوایی تقسیم‌بندی گویش لری توسط نویسنده را نامناسب و غیر علمی دانستند. همچنین به کارگیری برخی از اصطلاحات مثل لری – لکی با هم را اشتباه و نسبت دادن گویش لری به برخی از اقوام مثل ملکشاهی را نادرست دانستند و افزودند که این مسئله دلیل نمی‌شود اشتراکات زبانی و لغوی بعضی از اقوام را دلیل بر «لر» بودن آن­ها بدون سند و مدرک بدانیم و تعمیم دهیم. ایشان همچنین به نقد طرح برخی از خطاهای نگارنده در تعیین قلمرو جغرافیایی مناطق لرنشین و دیدگاه نویسنده در باب تعمیم دادن برخی از طوایف کرد ذیل عنوان لر فیلی پرداختند. چنین ادعاهایی را فاقد مستندات تاریخیِ قابل قبول دانستند.

زان پس، دکتر روح اله بهرامی کتاب را مورد بررسی قرار دادند. ایشان ضمن تحسین نگارنده در انتخاب موضوع و عنوان مناسب، کار ایشان را اثری بدیع و ارزشمند بر شمردند و از جناب قائد رحمت بخاطر پرداختن به این اثر تشکر کردند. سپس به نقد شکلی و محتوایی اثر پرداختند. ایشان در آغاز در باب اشکالات مربوط به جغرافیای تاریخی موضوع و واژه «فیلی یا فهله یا پهله» اشاره نمودند که پیشینه دیرینی دارد، قلمرو استعمال این واژه را بیشتر بر اساس مستندات و متون کهن قلمرو جغرافیایی اقوام «لُر» دانستند که البته در متون و اسناد متاخر معاصر بویژه پس از فروپاشی عثمانی و تشکیل دولت جدید عراق بعدها اصطلاح «کُرد فیلی» متداول شد چرا که بخش‌هایی از طوایف کُرد که در قلمرو سیاسی لرهای فیلی بودند کُرد فیلی نامیده می‌شده‌اند. در ادامه نوع پوشش لرهای فیلی را مورد ارزیابی علمی قرار دادند. ایشان تألیف این کتاب را بویژه در حوزه تاریخ اجتماعی و فرهنگی لرستان و ایران مفید ارزیابی کرده و چاپ کتاب را از حیث شکلی، حروف‌چینی و فصل‌بندی مناسب و زیبا معرفی کردند و اشکالات کتاب را در چند مبحث دسته‌بندی نمودند.

ایشان شیوه فصل‌بندی و محتوا را دارای اشکالات دانستند و برای تکمیل کار پیشنهاداتی مطرح کردند.
از حیث محتوا به کارکرد لباس و انواع کاربردها و کارکردهای لباس اشاره کردند:
– کارکرد فرهنگی و اجتماعی
– کارکرد جغرافیایی و محیطی
– کارکرد معیشتی، اقتصادی
– حتی به کارکرد سیاسی، نظامی و تحلیل پوشش لرهای فیلی از نظر تزیینی و از ساحت‌های مختلف را لازم دانستند.

ایشان در پایان تعدادی از منابع معتبر در راستای ارتقای کتاب در چاپ­‌های بعدی را معرفی نمودند. در پایان نشست آقای قائد رحمت مواردی را درباره رفع پاره‌ای از انتقادات مطرح و از نقد استادان استقبال کردند. در نهایت، دکتر پوریا اسمعیلی جمع‌بندی نهایی را انجام دادند و استادان هم به سؤالات مطرح شده از سوی شرکت‌کنندگان پاسخ گفتند.

(گزارش: دکتر پوریا اسمعیلی)

راههای ارتباطی با انجمن ایرانی تاریخ