انجمن ایرانی تاریخ شعبه خوزستان برگزار می‌کند:
نخستین مدرسه تابستانه تاریخ ایران باستان
شبِ دوازدهم: به یاد و بزرگداشتِ پرویز ناتل خانلری
دکتر عبدالمجید ارفعی
«تاریخ و فرهنگ ایلام»
چهارشنبه 1402/4/28
ساعت: 20:30 تا 22
دبیر نشست:
دکتر شهرام جلیلیان
معرفی مختصر جناب آقای دکتر عبدالمجید ارفعی
عبدالمجید ارفعی در سال ۱۳۱۸ در گنوی بندرعباس به دنیا آمد. او پس از اخذ دانشنامه لیسانس زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، در سال ۱۳۴۴ به آمریکا رفت و دو سال به آموزش مقدمات اکدی پرداخت و پس از آن به مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو رفت و هشت سال زیر نظر ریچارد هلک، از مشهورترین استادان خط و زبان ایلامی، به یادگیری زبان ایلامی و اکدی مشغول شد. در همان زمان با گل‌نوشته‌های ایلامی و کتیبه‌های تخت‌جمشید که به امانت نزد دانشگاه شیکاگو بود – که ریچارد هلک در حال بررسی، خواندن و ترجمه آنها بود- آشنا شد. هلک در آن دوران هر شب چند کتیبه خوانده شده را به ارفعی می‌داد تا او از روی متن ترجمه‌شده، کتیبه‌ها را بخواند. پس از مدتی هلک کتیبه‌های خوانده نشده را هم به ارفعی می‌داد. این تجربه بعدها به ارفعی در نوشتن کتاب «گل‌نوشته‌های باروی تخت جمشید» کمک کرد. ارفعی در تیر ماه ۱۳۵۳ از رساله دکترای خود با عنوان «زمینه‌های جغرافیایی فارس بر اساس گل‌نوشته‌های تخت جمشید» دفاع کرد و با مدرک دکترا به تهران بازگشت و در فرهنگستان ادب و هنر ایران به همکاری پرداخت.
بسیاری از لوح‌های گلی تخت جمشید و متن‌های حقوقی بین‌النهرین از روی کتیبه‌های تاریخی با تلاش ارفعی ترجمه شده‌است. این الواح شهرتی جهانی دارد و به شناخت اوضاع اقتصادی و اجتماعی ایران عصر هخامنشیان کمک زیادی کرده‌است. یکی از مهم‌ترین آثار ارفعی کتاب «گل‌نبشته‌های باروی تخت‌جمشید»، پژوهشی است بر روی صد و پنجاه گل‌نبشته‌ای که مؤسسه شرقی دانشگاه شیکاگو در سال ۱۳۲۷ خورشیدی به ایران پس فرستاد. علاوه بر این، تعدادی از گل‌نبشته‌هایی که در بخش تاریخی موزه ملی ایران نگاهداری می‌شوند و گل‌نبشته منفرد دیگری از باروی تخت جمشید برای نخستین بار بازخوانی و به همراه تصاویرشان منتشر شدند. این گل‌نبشته‌ها اسناد اداری و مالیِ بین سال‌های سیزدهم (۵۰۹ پ. م) تا بیست و هشتم (۴۹۴ پ. م) پادشاهی داریوش بزرگ هستند که در آنها به حمل و نقل کالا، دریافت، جابه‌جایی، ذخیره و پرداخت کالا در ازای حقوق کارگزاران، مسافران و کارگران دولتی در ایالت پارس اشاره شده‌است.
این کتاب در هشتمین دوره جایزه کتاب فصل ویژه آثار منتشره در زمستان سال ۱۳۸۷ در حوزه زبان و در بخش زبان‌های باستانی به‌عنوان کتاب برتر شناخته‌شد.
عبدالمجید ارفعی نخستین مترجم استوانه کوروش بزرگ از زبان اصلی بابلی نو به فارسی است. او در سال ۱۳۹۴ جایزه سرو ایرانی، در زمینهٔ میراث فرهنگی را به پاس کوشش‌های فرهنگی دریافت کرد. همچنین در پنجمین مراسم «تماشای خورشید» که توسط کمیسیون ملی یونسکو ایران، با مشارکت موزه ملی ایران در خردادماه ۱۴۰۱ برگزار شد، نشان خورشید یونسکو به همراه نشان ایکوم (کمیته موزه‌ها در ایران) به وی اهدا شد.
