گزارش نشست مجازی نقش دانشگاه رازی در انقلاب اسلامی ایران

گزارش نشست نقش دانشگاه رازی در انقلاب اسلامی ایران

انجمن ایرانی تاریخ مرکز استان کرمانشاه با همکاری گروه آموزش عالی مرکز مطالعات تاریخی، معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه رازی و بسیج اساتید دانشگاه رازی یکشنبه 14 بهمن 1403 به مناسبت دهه مبارک فجر نشست علمی با عنوان: «نقش دانشگاه رازی در انقلاب اسلامی ایران» را به صورت مجازی از ساعت 21 الی 23 با حضور: دکتر روح الله بهرامی و دکتر سجاد دادفر اعضای محترم هیئت علمی گروه علوم تاریخی دانشگاه رازی و حجت الاسلام و المسلمین وحید ترکاشوند معاون نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه رازی برگزار کرد.

دبیر این نشست هم دکتر پوریا اسمعیلی مدرس گروه علوم تاریخی دانشگاه رازی بود. ایشان در ابتدا با تبریک اعیاد شعبانیه و دهه مبارک فجر مقدمه­‌ای را درباره نقش دانشگاه به عنوان نهاد علمی در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران بیان کردند. سپس دکتر روح­ الله بهرامی مؤلف کتاب «انقلاب اسلامی درکرمانشاه» به سخنرانی پرداختند. ایشان ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و فجر انقلاب، نقش و جایگاه دانشگاهیان را در پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران با اهمیت دانستند. همچنین به اختصار پیشینه شکل­‌گیری دانشگاه رازی را بیان نمودند و به کانون­‌های علمی ایران از دوره قاجار تا عصر پهلوی اول و پیدایش دانشگاه‌ها و دانشکده‌های مدرن اشاره کردند و حوزه‌های علمیه را نیز در راستای استمرار آن خواندند.

ایشان نقش دانشکده علوم و در نهایت، تأسیس دانشگاه رازی را از سال 1355 به بعد مهم تلقی کردند که چگونه در کنار سایر نهادها و کانون­‌های علمی بر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران اثر گذاشتند. اگرچه در دوران پهلوی به خصوص از سال 1320 به بعد نشریات و چاپخانه‌ها، احزاب و گروه­‌های مختلف کرمانشاه با توجه به فضای سیاسی آن دوران یعنی حضور آمریکایی‌ها، حزب توده، ضعف بریتانیا و استبداد حکومت پهلوی در جنبش­‌ها و مسائل سیاسی دخالت کردند ولیکن روشنفکران کرمانشاهی هم از فعالان مهم سیاسی کشور محسوب می‌شوند.

در آن دوره به سبب جریان­‌های چپ مارکسیستی، مذهبی و ملی‌گرایی مبارزات دانشجویان شکل تازه‌­ای به خود گرفت و در راستای این تفکرات فعالیت‌­ها گسترده شد. بنابراین دانشگاه رازی هم تحت تأثیر این جریان­‌ها اقدامات مختلفی را انجام داد. به هر ترتیب، با وجود عمر کوتاه این دانشگاه، اما استادان و دانشجویان با محافل انقلابی و روشنفکری همکاری کردند و تحت تأثیر افکار دکتر علی شریعتی و شهید مرتضی مطهری قرار داشتند. یکی از این اشخاص دکتر عزت الله رادمنش بود که با استخدام در دانشگاه رازی به مبارزات بر علیه با سلطنت پهلوی پرداخت.

در ادامه دکتر سجاد دادفر با تبریک اعیاد شعبانیه و دهه فجر سخن خود را درباره پردیس‌های زیر نظر دانشگاه رازی یعنی کردستان و ایلام آغاز نمودند. ایشان نقش دانشگاه رازی را بر اساس اسناد ساواک در انقلاب اسلامی پررنگ دانستند و به این نکته مهم اشاره کردند که باید تحقیقات علمی در خصوص نقش رازی در پیروزی انقلاب اسلامی صورت پذیرد.

ایشان با توجه به این که پردیس‌­های ایلام و کردستان تحت نظارت دانشگاه رازی بودند عملکرد آنان را در انقلاب همراه با اقدامات سیاسی دانشجویان دانشگاه رازی ساکن در شهرهای مختلف را واکاوی کردندکه چطور با وجود منع دانشجویان در ورود به  مسائل سیاسی، اما آنان به هر شکلی به فعالیت­ های خود ادامه دادند.

پردیس کردستان یعنی تربیت دبیری سنندج هم در دوران انقلاب اسلامی فعال بود. یکی از دانشجویان آنجا شهید تعریف بود که از طرف ساواک تحت فشار بود و پس از انقلاب هم در کردستان فعالیت می­‌کرد و یا شهید داوود شوشتری رضوانی که در سازماندهی اعتراضات مردمی نقش بسزایی را ایفا کرد و یا شهید جعفری که در تدارک جنبش­‌های دانشجویی دانشگاه رازی بسیار مؤثر بود. آنان با مطالعه آثار متفکران بزرگ جهان اسلام همچون سید قطب با تدبیر و برنامه‌های درست در پیروزی انقلاب گام برداشتند.

از طرفی با تعطیلی برخی از دانشگاه­‌ها دانشجویان مهاجر از کردستان به کرمانشاه آمدند و به فعالیت­های انقلابی در این شهر و دانشگاه رازی مبادرت ورزیدند و با روحانیون مبارزی مثل آیت الله اشرفی اصفهانی و آیت­ الله مکارم شیرازی و آیت الله نوری همدانی هم در ارتباط بودند و حتی بر علیه عناصر ضد انقلاب کردستان هم پس از پیروزی انقلاب اسلامی عمل نمودند.

به هر طریق، علاوه بر دانشجویان انقلابی، طرفداران حزب توده و جریان­‌های چپ مارکسیستی هم اقدامات متعددی را انجام دادند اما با اقدام به موقع انقلابیون خنثی شدند. پردیس دانشکده دامپروری ایلام هم مطابق با اسناد، بسان دانشکده کردستان عملکرد مثبتی در انقلاب اسلامی داشت به ویژه دانشجویان آن بر علیه رژیم پهلوی مشارکت کردند و اقدامات گسترده‌­ای از جمله راهپیمایی ترتیب دادند و با سربازان شاه درگیر شدند.

زان­ پس، حجت الاسلام و المسلمین وحید ترکاشوند با تبریک اعیاد شعبانیه و ایام الله دهه فجر به صورت کلی نقش جامعه دانشگاهی را در پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران بررسی کردند. ایشان به سرمایه‌های انسانی دانشگاه اعم از استادان و دانشجویان اشاره کردند که چگونه بر جریان­‌های سیاسی، فکری و فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور بالاخص استان کرمانشاه تأثیرگذار هستند و باید حمایت شوند و در این خصوص با آسیب­‌شناسی راهکارهایی را هم ارائه دادند.

در ادامه دکتر روح الله بهرامی به جمع‌بندی مباحث پرداختند و بر لزوم تحقیقات اسنادی راجع به تاریخ و عملکرد دانشگاه‌ها به‌ویژه در حوزه انقلاب اسلامی تأکید کردند. دکتر سجاد دادفر هم پرداختن به تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی ایران را با نگاهی جدید ضروری دانستند. در خاتمه نیز استادان به سؤالات مطرح شده پاسخ دادند.

(گزارش: دکتر پوریا اسمعیلی)

راههای ارتباطی با انجمن ایرانی تاریخ